Standaard pagina

Chagrijn, blijdschap, onzekerheid, welzijn of bezorgdheid komen niet allen uit ons denken. Wij zijn mensen met armen en benen, geslachtsorganen, hart, longen en darm. Door de rationalisering van onze kennis zijn we lang blind gebleven voor het feit dat ons 'ik' meer is dan onze hersenen. Het darmonderzoek heeft er de laatste tijd voor gezorgd dat er voorzichtig vraagtekens worden gezet bij de uitspraak van Descartes: 'Ik denk, dus ik besta'.

Een van de meest interessante hersengebieden waar informatie uit de darm kan terechtkomen, is de insula. De hypothese: de insula is de plek waar ons 'ik' ontstaat. 
De insula krijgt gevoelsinformatie  uit het hele lichaam. Elke informatie is vergelijkbaar met een pixel en de insula vormt van veel verschillende pixels een beeld. Dit beeld is belangrijk, want het is een soort landkaart van de gevoelens. Het totaalbeeld van deze gevoelens vinden we misschien niet indrukwekkend, maar ook niet vreselijk, eigenlijk nogal onbelangrijk!

De taak van onze hersenen is beweging, ongeacht of je een auto repareert of als mens naar een zo goed mogelijk leven streeft. Bewegingen hebben tot doel iets te bereiken. Met de kaart van de insula kunnen de hersenen zinvolle bewegingen plannen. Als het 'ik' koud en hongerig op een stoel zit, is dat een goede motivatie voor andere hersengebieden om daar iets aan te veranderen. Je kunt gaan rillen of opstaan en eten gaan maken.

Een van de belangrijkste doelen van onze bewegingen is ons steeds weer in een gezond evenwicht te brengen, zoals van koud naar waarm, van ongelukkig naar gelukkig of van moe tot alert.

Ook de hersenen zijn maar een orgaan. Als de insula dus een beeld van het lichaam maakt, staat onze bovenkamer er ook op. Daar bevinden zich een paar belangrijke gebieden, zoals die voor sociaal medeleven, voor moraal en voor logica.

Sociale hersengebieden vinden het misschien niet prettig als je ruzie met je partner hebt en logische hersengebieden  houden zich misschien bezig met een lastig probleem, maar om het 'ik'-beeld van de insula goed te kunnen maken, stromen er waarschijnlijk ook waarnemingen uit de omgeving of ervaring uit het verleden in.

Dan signaleren we niet alleen kou, maar kunnen we ook meteen denken: vreemd dat ik het koud heb. Zou ik ziek worden? Of: oke, misschien moet ik bij deze temperaturen niet meer in buitenwater zwemmen (tenzij ik 'ice-man' heet). Op deze manier kunnen we dus veel complexer op het eerste gevoel 'kou' reageren. 

Hoe meer informatie we met elkaar in verband brengen, hoe slimmer de bewegingen zijn die we kunnen maken. Waarschijnlijk is hier zelfs sprake van een bepaalde hiërarchie van de organen. Wat heel belangrijk  voor een gezond evenwicht is, krijgt dan meer inspraak in de insula. Hersenen en darm zijn door hun veelzijdige kwalificaties al zeker van veel inspraak, misschien hebben ze zelfs de beslissende stem.

De insula maakt dus een klein beeld van ons hele voelende lichaam. Dit beeld kunnen we vervolgens met onze complexe hersenen verrijken. Ongeveer elke vier seconde wordt zo'n beeld gemaakt en achter de andere gezet. En zo ontsaat een soort film, de film van ons 'ik', van ons leven. De hersenen leveren hier zeker een grote bijdrage aaan, maar zij zijn niet allesbepalend. De uitspraak van Descarte 'ik denk, dus ik besta', moeten we aanvullen: 'Ik voel, daarna denk ik, en dus besta ik'.

Passie is een mooi woord voor dat wat ons sinds het allereerste begin op gang houdt. Motivering is een te zwakke vertaling, omdat de redenen tot bewegen een stuk dieper gaan. Hartstocht komt daar veel dichterbij.  Het moment waarop je ogen beginnen te stralen, een glimlach je lippen krult en een diepe ontspanning door je lichaam trekt; dat is het moment waarop je één bent met je bezieling. Een heel leven voor dat ene moment van diepe ontroering als alle elementen in de gewenste harmonie bij elkaar komen. En dan met blijdschap vaststellen dat je het nog beter kan. Passie. Zin in je werk. Zin in zijn. Bezieling.